11 Aralık 2024 Çarşamba günü, Vicdan Vakfı İnsan Hakları Okulu’nda düzenlenen “Demokrasi ve Özgürlük” konulu ders, Prof. Dr. Bican Şahin’in sunumuyla gerçekleşti. Yoğun ilgi gören programda, demokrasi ve özgürlük kavramları tarihsel ve felsefi boyutlarıyla ele alınırken, modern dünyadaki uygulamaları ve karşılaşılan sorunlar üzerinde duruldu.
Antik Yunan’dan Modern Demokrasiye
Prof. Dr. Şahin, demokrasi ve özgürlük kavramlarının tarihsel kökenine değinerek dersine başladı. Demokrasi kavramının Yunanca demos (halk) ve kratos (yönetim) kelimelerinden türediğini belirterek, Antik Yunan’daki doğrudan demokrasi modelinin özelliklerini anlattı. Atina demokrasisinde sadece Atinalı erkeklerin siyasal haklara sahip olduğunu, kadınlar, çocuklar, köleler ve yabancıların ise bu haklardan mahrum bırakıldığını ifade etti.
Şahin, Antik Yunan özgürlük anlayışının, vatandaşların siyasal süreçlere doğrudan katılımını esas aldığını vurguladı. Bu anlayışın modern özgürlük anlayışıyla kıyaslandığında önemli farklılıklar taşıdığını belirtti.
Modern Demokraside Özgürlük
Modern dönemde özgürlük anlayışının bireylerin kendi özel alanlarında dış baskıdan uzak yaşayabilmesi olarak tanımlandığını söyleyen Prof. Dr. Şahin, liberal demokrasinin temelinde bireysel hakların korunması olduğunu ifade etti. Benjamin Constant’ın özgürlük kavramını antik ve modern yaklaşımlar üzerinden karşılaştırdığı görüşlerine atıfta bulundu.
Modern demokrasinin temsil esasına dayandığını ve vatandaşların düzenli seçimlerle temsilcilerini seçerek siyasal süreçlere katıldığını belirten Şahin, liberal demokrasinin temel ilkeleri olan hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı ve azınlık haklarının korunması gibi konuların önemini vurguladı.
Türkiye’de Temsili Demokrasi ve Sorunlar
Türkiye'deki temsili demokrasinin mevcut sorunlarını da değerlendiren Prof. Dr. Şahin, parti listeleriyle yapılan seçimlerin vatandaşların iradesini sınırladığına dikkat çekti. Dar bölge seçim sistemi ya da karma seçim sistemleri gibi alternatiflerin tartışılabileceğini belirten Şahin, Türkiye’de demokrasinin güçlendirilmesi için kapsamlı reformlara ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Demokrasi ve Özgürlük İçin Katılım Şart
Şahin, özgürlüğün sadece bireysel haklarla sınırlı olmadığını, aynı zamanda kamusal alanlarda aktif katılımı gerektirdiğini belirtti. “Kamusal alan boş bırakıldığında, popülist ve otoriter yönetimler bu alanı ele geçirir,” diyen Şahin, bireylerin özgürlüklerini korumak için siyasal süreçlere katılmalarının önemine dikkat çekti.
Soru-Cevap ve Tartışma Bölümü
Dersin ardından, katılımcılar sorularını ve görüşlerini paylaştı. Türkiye’de parti içi demokrasi eksikliği, sivil toplumun rolü ve bireysel özgürlükler konularında interaktif bir tartışma gerçekleşti. Gezi Parkı protestolarının bir kamusal katılım örneği olarak değerlendirilmesi ve günümüzde sivil toplumun zayıflamış fakat tamamen etkisizleşmemiş olması da dikkat çekilen noktalar arasında yer aldı.
Bu ilham verici ders, katılımcılara demokrasi ve özgürlük kavramlarını derinlemesine sorgulama fırsatı sundu. Vicdan Vakfı İnsan Hakları Okulu, bu tür etkinliklerle toplumsal farkındalık oluşturmaya devam edecek.
Yorumlar