Türkiye’de Roman, Dom ve Abdal topluluklarının çocukları, eğitim hakkına erişimde uzun yıllardır ayrımcılık ve ötekileştirme ile mücadele ediyor. 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından bu toplulukların yaşadığı zorluklar daha da derinleşti. Romani Godi Derneği tarafından hazırlanan "Depremin Ardından Ayrımcılık ve Yoksulluk Çıkmazında: Roman, Dom ve Abdal Çocukların Eğitim Hakkı Raporu," bu çocukların eğitim hayatında karşılaştıkları ayrımcılık ve engellere dair önemli bulgular sunuyor.
Bu rapor, Eğitim Hakları için İzleme Derneği (ESHİD) ve İnsan Hakları Bilgi ve Belge Sistemleri’nin (HURIDOCS) Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun finansal desteğiyle yürüttüğü "İzleme ve Savunuculuk Ortaklıkları Yoluyla Türkiye’deki Dezavantajlı Grupların Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklarının Desteklenmesi" projesinin alt hibe programı kapsamında desteklenmiştir.
Deprem Sonrası Sosyal ve Ekonomik Zorluklar
Deprem bölgesindeki Roman, Dom ve Abdal toplulukları, deprem öncesinde de ayrımcılık ve yoksulluk gibi sebeplerle zaten kırılgan koşullarda yaşıyordu; depremden sonra bu durum daha da kötüleşti. Hatay ve Adıyaman gibi illerde yapılan saha çalışmaları, toplulukların yaşadığı ekonomik yıkımın ve sosyal dışlanmanın çocukların eğitim hakkına büyük bir engel teşkil ettiğini gösteriyor. Eğitim, tüm çocukların geleceğini inşa etmeleri için vazgeçilmez bir hak olsa da bu toplulukların çocukları, sosyal önyargılar nedeniyle bu haktan mahrum kalıyor.
Ayrımcılık ve Ötekileştirmenin Ağır Sonuçları: Bir Kız Çocuğunun Hikayesi
Raporda, toplumsal ayrımcılığın çocuklar üzerindeki yıkıcı etkilerine dair çarpıcı bir örnek de yer alıyor:
“Bir de bizim sınıfta bu sene birisi kendisini astı, kendini öldürdü. Evde kendini asmıştı. Altıncı sınıftı. Bizimle dalga geçiyorlardı. Bizimle dalga geçtikleri için o da dedi ben dayanamayağacağım, kendimi öldüreceğim falan dedi. Benim arkadaşımdı. Dedim ‘öyle bir şey yapma sakın’. Sonra akşam oldu biz uyuyacaktık, telefon geldi dediler kız kendini öldürmüş. Dom olduğu için ayrımcılığa maruz kalıyor. Arkadaşları ‘Karaçi’ diye dalga geçiyor.” (12 yaş, kız çocuğu)
Araştırmacılar tarafınan bağımsız olarak doğrulanmamış olsa da bu acı örnek, ayrımcılığın, ötekileştirmenin ve dışlanmanın çocuklar üzerindeki korkunç sonuçlarını gözler önüne seriyor. Eğitim sisteminin içinde bile çocuklar, kimlikleri nedeniyle aşağılanıyor, dışlanıyor ve hatta dayanamayacak hale gelebiliyor. Toplumsal önyargılar, ayrımcı dil ve davranışlar, çocukların ruhunda derin yaralar açarken, onların hayata dair umutlarını, eğitim hakkına dair güvenlerini ve geleceğe dair hayallerini karartıyor.
Psikososyal Destek İhtiyacı
Deprem sonrası yaşanan travmaların etkisiyle, Roman, Dom ve Abdal çocukların eğitim hayatına uyum sağlaması daha da zorlaşıyor. Raporda, bu çocukların psikolojik iyilik hallerini koruyabilmesi için güçlü psikososyal destek mekanizmalarına ihtiyaç olduğu vurgulanıyor. Eğitim hakkının korunabilmesi için bu çocuklara verilen desteklerin artırılması önem taşıyor.
Vicdanları Karartan Ötekileştirme ve Ayrımcılık
Bu tür ötekileştirme ve ayrımcılığın çocuklar üzerinde bıraktığı derin izler, aslında toplumun vicdanında da bir leke bırakıyor. Çocukların kendilerini yalnız, çaresiz ve değersiz hissetmelerine neden olan ayrımcı tutumlar, yalnızca bireyleri değil, toplumsal bağları da zayıflatıyor. Vicdanı kararan toplumlar, adalet ve eşitlikten uzaklaşır; insan haklarına dair inancını yitirir. Vicdan Vakfı olarak, toplumda bu gibi ayrımcı yaklaşımların önüne geçmek, her çocuğun eğitim hakkını eşit bir şekilde savunmak için çalışıyoruz. Ayrımcılığın olmadığı, her çocuğun eşit haklara sahip olduğu bir gelecek için vicdanların yeniden aydınlanması, hepimizin ortak sorumluluğudur.
Romani Godi Derneği’ne Teşekkür
Bu önemli rapor, Romani Godi Derneği tarafından tarafımıza ulaştırılmış olup, tüm gönüllülerimizle paylaşılmış ve dikkatle okunmuştur. Çocukların eğitim hakkı ve insan onurunun korunmasına yönelik bu çalışmaları için Romani Godi Derneği’ne teşekkür ederiz.
Romani Godi'nin hazırladığı raporu şuradan okuyabilirsiniz : https://romanigodi.org/roman-dom-ve-abdal-cocuklarin-egitim-hakki/
Comments